Veelgestelde vragen

Met Open Spending is het mogelijk huishoudboekjes van verschillende overheden te vergelijken. De applicatie biedt een breed aantal functionaliteiten, waarmee vergelijkingen op verschillende manieren en niveaus kunnen worden gemaakt. Voor alle duidelijkheid worden de functionaliteiten van Open Spending afzonderlijk besproken op de voorbeelden pagina op openspending.nl.

Voor openspending.nl worden de data gebruikt uit de CBS-Iv3 standaard. Iv3 staat voor Informatie voor Derden. Deze gegevens worden door provincies, waterschappen, gemeenschappelijke regelingen en gemeenten elk kwartaal geleverd aan het CBS. De informatie die wij gebruiken voor Open Spending bestaat uit begrotingscijfers en kwartaal- en jaarrealisaties. Daarnaast werkt Open State aan het vrijgeven van financiële detaildata, dit zijn exports van de financiële databases van overheden die meer detail geven dan Iv3.

Iv3 staat voor Informatie voor Derden. Het staat voor een systeem dat bepaalt hoe overheden hun financiële informatie verstrekken. De Iv3 data worden elk kwartaal door overheden naar het CBS gestuurd. In de Iv3 data staan gegevens uit de begroting, de kwartaalcijfers en de jaarrekening.

Financiën worden bij overheden bijgehouden in boekhoudprogramma’s. Iv3-bestanden, gebruikt om te rapporteren naar het CBS, zijn uitdraaien van dit boekhoudprogramma. Iv3 biedt echter drie detailniveaus, waarbij het diepste detailniveau vrij algemeen is. Daarin staan posten als ‘Aankoop niet duurzame goederen of diensten’ of ‘Overige verrekeningen’. Het is mogelijk uit het boekhoudsysteem van een overheid een rapportage te exporteren die inzicht geeft in deze posten. Meer over detaildata is te lezen in dit bericht.

Financiële gegevens worden bij overheden geboekt op rekeningcodes die opgebouwd zijn uit elementen. De eerste staat voor het kredietnummer. Dit is het laagste detailniveau in de hierarchie die bestaat uit hoofdfuncties, functies, productgroepen en kredieten. De hoofdfuncties en functies zijn qua indeling voorgeschreven door het BBV – Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten en provincies – de lagere detailniveaus van productgroepen en kredieten zijn een eigen onderverdeling die per overheid verschilt. Element 2 staat voor de kostensoort (of opbrengstensoort). Deze vormen de onderverdeling van de door het BBV voorgeschreven indeling in economische categorieen. Er kunnen daarnaast verdere elementen aangebracht zijn door overheden om meer detail aan te brengen. Voor meer informatie over Open Spending Detaildata en de aanlevering van data zie deze Open Spending Detaildata tutorial.

Open Spending stelt alle verkregen data beschikbaar als open data voor derden. Dit houdt in dat app ontwikkelaars, programmeurs en derden deze data kunnen gebruiken. De Iv3 data zijn verkrijgbaar op de data pagina. In de toekomst is hier ook de detaildata te vinden. Tegenwoordig stelt het CBS echter alle Iv3-informatie beschikbaar via het eigen open data portaal.

Open Spending is een initiatief van de Open State Foundation. In 2013 is deze website begonnen met de Iv3-gegevens van Amsterdamse stadsdelen. Hierna zijn alle Nederlandse gemeenten, waterschappen en provincies aangeschreven om hun Iv3-data te delen voor Open Spending. Inmiddels heeft het CBS alle Iv3-data van Nederlandse overheden beschikbaar gesteld. Detaildata komt beschikbaar van de provincie Groningen en gemeente Groningen. Open State voert nu een pilot uit om deze informatie van vijf extra gemeenten te ontsluiten.

Alle Iv3-informatie is inmiddels door het CBS ontsloten en deze website heeft een koppeling met deze data van het CBS. Alle Iv3-informatie van gemeenten, gemeenschappelijke regelingen, provincies en stadsdelen is dus beschikbaar. Alle Iv3-data van waterschappen komen echter pas beschikbaar in november. Detaildata komt beschikbaar van de provincie Groningen en gemeente Groningen. Open State voert nu een pilot uit om deze informatie van vijf extra gemeenten te ontsluiten. Uiteraard kunt u uw eigen overheid aanschrijven om ook financiële data aan te leveren en ze contact te laten opnemen met ons.

Er zit een e-mailknop op de pagina’s, als je aan het werk bent binnen de applicatie. Deze knop genereert een link naar de pagina waar je je bevindt. Daarmee kun je de betreffende overheid (gemeente, provincie, waterschap) inlichten (via mail, twitter etc.) dat je iets opvalt. Neem ook contact op met ons als zaken opvallen of je verbeterpunten of wensen hebt voor de website.

Voor dit probleem heeft Open Spending een oplossing gevonden in een van de functies van de applicatie. Als je bezig bent met een van de begrotingen of realisaties, worden de bedragen standaard weergegeven in euro’s. Dit bedrag kun je echter corrigeren naar een aantal niveaus, waaronder oppervlakte. Dit betekent dat de bedragen worden weergegeven in euro’s per vierkante kilometer. Op deze manier zijn vergelijkingen tussen begrotingen en realisaties van twee verschillende gemeenten gemakkelijker te maken. Behalve op het niveau van oppervlakte, is het ook mogelijk de bedragen te corrigeren naar aantal inwoners en aantal huishoudens.

De vergelijkbaarheid van de cijfers schetst niet in alle gevallen een juist beeld. Zo zijn er bijna 400 verschillende gemeentes die net allemaal iets anders in elkaar steken. Sommige gemeentes laten veel taken aan intern personeel over en andere gemeentes huren externe krachten in, dit zorgt voor verschillen die voorzichtigheid vereist bij vergelijkingen. Elke decentrale overheid kan op een andere manier overhead toerekenen, ze gaan ze anders om met investeringen en zijn er kleine verschillen in hoe kosten worden ingedeeld. De Commissie BBV onder leiding van Staf Depla heeft wijzigingen voorgesteld die de vergelijkbaarheid ten goede komen. Dit zal rond 2017 en 2018 ingevoerd worden. Meer over de wijziging van Iv3 kunt u hier lezen.

Wij laden de data in die overheden aan het CBS. Als de kwartaal realisatie van een bepaald jaar ontbreken dan hebben wij die niet ontvangen en heeft de desbetreffende gemeente die niet beschikbaar gesteld. Niet alle overheden zijn verplicht om per kwartaal te rapporteren, kleine gemeenten zijn hiervan bijvoorbeeld uitgezonderd.

Dit kan of komen doordat de desbetreffende gemeente deze data niet heeft ontsloten en beschikbaar gesteld of de gemeente heeft ze wel beschikbaar gesteld maar daarin niet de categorieën ingevuld. Artikel 71 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) bepaalt dat gemeenten verplicht zijn een overzicht van de begrote baten en lasten volgens de functionele indeling te leveren. Echter, gemeenten zijn niet verplicht daarbij een verdelingsmatrix te leveren aan het CBS. Voor wat betreft de realisaties moeten gemeenten en provincies wel elk kwartaal en elk jaar een verdelingsmatrix sturen met daarbij een balansstandenoverzicht. openspending.nl maakt gebruik van deze data. Wel is het zo dat de uitgaven van gemeenten alleen vergeleken kunnen worden met een begroting waarvan de categorieën zijn ingevuld.

De gegevens worden door het CBS cumulatief opgevraagd. Een boeking in de maand na het einde van een kwartaal is niet zichtbaar wanneer kwartalen gescheiden worden verzameld. De kwartalen tellen op tot een jaar. Hiermee wordt voorkomen dat zo’n boeking in een ander kwartaal verdwijnt.

Schroom niet om contact op te nemen als u vragen heeft. Wij horen ook graag als u de data wilt gaan hergebruiken.